Alredor 70.000 despraçaus supóninsi muôrtus na región de Darfur dende marciu, principalmente d'enfermedaes y malnutrición

16/10/2004 - David Nabarro, cabeça del grupu de crisis de la Organización Mundial de la Salú dixo que fhasta 10.000 persones staven murriêndo en campus de refugiaus cada mes.

Dixo que la tasa de mortalidá non baixaría fhasta que más ajuda fhuôra unviada. La Juñión Africana anuncióu que comiênciaríe a unviare troupes pal mantenimiêntu de la paci a Darfur esti mesmu fin de selmana

El secretariu de la juñión, el presidenti Olusegun Obasanjo de Nigeria, dixo que un bataillón ruandés l.legaríe'l sávadu, y que sedríe siguíu por troupes nigerianes. El plan yê tenere una fhuôrcia de 4.500 homis nel territoriu pa finalis de noviêmbri, sigún un portavozi del señor Obasanjo. Nun sta craru cuáles outres naciones africanes proveiríen les demás troupes.

El conflictu ente les fhuôrcies guvernamentalis y los grupus reveldis estallóu'l passáu anhu. Los Estaus Juñíus acusun al goviêrnu de Ghartum de fallare na prevención de les atrocidaes contra civilis por parti de les milicies áraves pro-guvernamentales Janjaweed. Sudan niêga les dithes alegaciones.

Millonis d'áravis alrodiu'l mundiu ya empiêçun a celhevrare'l mes santu del Ramadán

15/10/2004 - A los musulmanis lhys sta prohivíu comere, bevere o fhumare duranti les hores de lhuzi, cun cada día tradicionalmente acabanti'n fiêstes y visites a collacius y familiaris.

El Ramadán comincióu'l viênris pa los estaus del Meyu Ourienti y los africanus, assina como pa Afganistán y Indonesia, la nación musulmana más puôblada del mundiu. Pa India y Pakistán, el Ramadán dará comiênciu'l sávadu.

N'Israel, la seguridá fhuôi aumentada nos alredoris de la mezquita d'al-Aqsa a la vegada que numberosus fiêlis l.leguen pa les oraciones del viênris. Les autoridaes dixun que nun restringiríen l'accessu al recintu, pesiê a la preocupación nos emprecipius de selmana de que l'avondancia de visitantis -más de 200.000- poidiêre causare qu'una parti de la estructura se derrumbi. El recintu, l.lamáu Haram al-Sharif (novli santuariu) polos musulmanis, acuôyhi la Catedral de la Roca (Mezquita d'Omar) y la Mezquita d'al-Aqsa.

Observancia gloval

En Indonesia les gentes stan preparaes pa piêsl.lare los clubs nocturnus y centrus d'entretenimiêntu pa tol periodu, pesiê a les queixes so la perda de negociu. "Creyemus que yê buônu pa tous", dixo'l lhegislador de Jakarta Slamet Nurdin a l'agencia de noticies Associated Press. "Hai un apuôyu general, ya que la mayoría de musulmanis quiêrin centra-les súes mentes nel ayunu".

N'Afganistán, el recuôntu de votus que siguía a les primeres elecciones presidenciales fhuôi suspendíu por un día pa marcare'l comiênciu del periodu. Y en Pakistán s'aspera qu'el mes sagráu puôda acabare culos reciêntis episodius de violencia ente los musulmanis sunníes y chiites, nos que murrun más de 70 persones. "Pidimus a toles mezquites que fhuôran cudiadoses al celhevra-les ceremonies que marquen la fiêsta", cuôntóu Abdul Rosao Aree, un guía musulmán na provincia de Narathiwat, a l'agencia de noticies AFP.

El premier británicu Tony Blair apuôyóu al canciller alemán Gerhard Schrôder nel conflictu so la entrada de Turquía na JE

13/10/2004 Blair dixo al selmanariu "Bild" que les súes opinones yêren les mesmes que les del canciller, que la entrada de Turquía na Juñión Europea yê n'interés d'Alemaña. Alemaña, "cules súes estreithes relhaciones económiques y culturales cun Turquía" puôi "ganare tantu como outrus paísis de la JE a traviês la entrada de Turquía".

Gran Bretaña quiêr opinare nes converses d'entrada

Blair anuncióu qu'el Reinu Juñíu votaríe na cumi europea en diziêmbri a favor de Turquía nes converses sobro l'entrada. El premier británicu señalóu de toes fhormes qu'el resultáu de les converses tovía nun sta craru y que pa tolos candidatus yêren válidus los mesmus criterius pa l'accessu.

"Sicassí tenemus confiancia en que Turquía llevará a cabu la súa impresionanti reforma fhasta'l final, pa cumprire issus criterius". El primer ministru destacó que "una Turquía democrática y estavli na JE sedríe mui importanti pa la estavilidá y seguridá y supondríe tamiên una victoria pa Europa".

Nun hai "nenguna contradiczión ente Islam, democracia y biênstare". Blair dixo que stava seguru "de que los xefis de la JE reconocin los esfhuôrcius de Turquía y que defhiênderán la toma de converses".