|
|
| Llinia 68: |
Llinia 68: |
| | |style="color:#000;font-size:90%"| '''Alvertencia''': Los caltiníus siguientis tan defasaus en cierta midida, pola falta d'atención a l'antigua web | | |style="color:#000;font-size:90%"| '''Alvertencia''': Los caltiníus siguientis tan defasaus en cierta midida, pola falta d'atención a l'antigua web |
| | |- | | |- |
| − | |style="color:#000"|[http://www.iventia.com/destacaus/lhingua/mapalheo.htm Mapa detalláu de làs fhavlàs de l'ucidenti peninsular]; dessusáu polàs inessautitúis propiàs de los conceutus antigus d'Iventia. D'interés polàs informacionis sobri làs distintàs palràs asturianu-lhionesàs, cántabru-estremeñàs i castillanàs reflexaàs. | + | |style="color:#000"|[http://www.asturleones.org/destacaus/lhingua/mapalheo.htm Mapa detalláu de làs fhavlàs de l'ucidenti peninsular]; dessusáu polàs inessautitúis propiàs de los conceutus antigus d'Iventia. D'interés polàs informacionis sobri làs distintàs palràs asturianu-lhionesàs, cántabru-estremeñàs i castillanàs reflexaàs. |
| | |- | | |- |
| − | |style="color:#000"|[http://www.iventia.com/destacaus/lhingua/mapalhingues.htm Dialeutus de la Península ensín Castillanu]; en dessusu pola falta de datus verdaderamenti relhevantis | + | |style="color:#000"|[http://www.asturleones.org/destacaus/lhingua/mapalhingues.htm Dialeutus de la Península ensín Castillanu]; en dessusu pola falta de datus verdaderamenti relhevantis |
| | |- | | |- |
| − | |style="color:#000"|[http://www.iventia.com/destacaus/lhingua/passeu.htm Passeyu lingüísticu polàs fhavlàs de l'ucidenti]. Defasáu pola falta d'información dessauta sobri làs variedais cántabràs | + | |style="color:#000"|[http://www.asturleones.org/destacaus/lhingua/passeu.htm Passeyu lingüísticu polàs fhavlàs de l'ucidenti]. Defasáu pola falta d'información dessauta sobri làs variedais cántabràs |
| | |- | | |- |
| − | |style="color:#000"|[http://www.iventia.com/destacaus/mapes/preromanu.htm Los pueblus prerromanus de la Península] Dimpués de recovir dellàs quexas al so respeutivi (sobri làs fronteràs realis qui van descubriéndossi), preferimus dexalu como defasáu a la espera dun mapa más essautu. | + | |style="color:#000"|[http://www.asturleones.org/destacaus/mapes/preromanu.htm Los pueblus prerromanus de la Península] Dimpués de recovir dellàs quexas al so respeutivi (sobri làs fronteràs realis qui van descubriéndossi), preferimus dexalu como defasáu a la espera dun mapa más essautu. |
| | |- | | |- |
| − | |style="color:#000"|[http://www.iventia.com/destacaus/mapes/conceyhus.htm Làs comarcàs i los cunceyhus de l'ucidenti peninsular]. Ya tenemus datus por conceyhus i municipius, nun yê necessariu recurrir a referenciàs comarcalis. | + | |style="color:#000"|[http://www.asturleones.org/destacaus/mapes/conceyhus.htm Làs comarcàs i los cunceyhus de l'ucidenti peninsular]. Ya tenemus datus por conceyhus i municipius, nun yê necessariu recurrir a referenciàs comarcalis. |
| | |- | | |- |
| | |}<!-- Start of right-column --> | | |}<!-- Start of right-column --> |
| Mapàs Lhingüístivus
|
| GENERAL
|
| Lhinguàs i dialeutus d'España, panorama aprossimáu nel sieglu XIX.
|
| Los dialeutus d'España nel s.XX, panorama general nel sieglu XX, culàs perdàs de territoriu de l'asturlhionés (asturianu-lhionés, cántabru-estremeñu), euskara i aragonés; nel catalán i gallegu, anque tamién hay perdàs de territoriu frenta'l castillanu, son ailhaàs i güei díà s'ensiña nàs escuelàs, polu que nun suel representassi nos mapàs.
|
| Los efeutus de la cuña castillana na espansión de los demás dialeutus hestóricus ibéricus. Equí amuésrassi de fhorma hipotética como se fhaz que las variedais 'lhionesas' de Menéndez Pidal i làs aragonesàs - assina como, en menor midida, el gallegu-pertués i el catalán-valencianu - s'estiendàn non estritamenti de norti a sur, sinon tamién fhaza l'oesti o l'esti en fhuyendo de l'arrempuji castillanu.
|
| UCIDENTI IBÉRICU
|
| Dialeutus de l'ucidenti peninsular: cántabru-estremeñu, asturianu-lhionés i mirandés, sieglus XIX-XX.
|
| Isoglossàs de l'asturlhionés en sintíu ampliu; ucidental, central, oriental i cántabru-estremeñu, ss. XIX-XX.
|
| L'asturlhionés en sintíu ampliu güei en díà, sieglu XX; coyhíu de los mapàs modernus, que suelin escluyir ciertàs zonàs ó se supón que la genti nun palra ya nàs variedais tradicionalis, como enos manualis de filología hispánica autualis, en PROEL o (más inessautu y antigu) nel Ethnologue
|
| Mapàs detallaus por municipius i conceyhus:
|
| Rodeaus por una lhinia rossa tan làs variedais mui amenaciaàs o ya dissapaicíàs
|
| - El cántabru i làs sus fhavlàs
|
| - L'estremeñu i làs sus variedais
|
| - Mapa lingüísticu d'Asturiàs
|
| - Mapa lingüísticu de Castiella i Lhión ensin castillanu.
|
| - L'asturlhionés en Pertual
|
| Isoglossàs del diasistema asturlhionés:
|
| - Isoglossàs propiàs del cántabru compartíàs cul asturianu-lhionés.
|
| - Isoglossàs propiàs de l'asturianu-lhionés compartías cul cántabru-estremeñu.
|
| GALLEGU-PERTUÉS
|
| El gallegu-pertués
|
| CASTILLANU
|
| Dialeutus i fhavlàs hispánicus, variedais del castillanu peninsular.
|
| - Fhavlàs i dialeutus de l'ucidenti peninsular, variedais castillanàs d'influyencia lhionesa i cántabru-estremeña; làs fhavlàs de tránsitu estremeñàs.
|
| - Fhavlàs i dialeutus de l'orienti peninsular, variedais castillanàs d'influyencia catalana i aragonesa; làs palràs de tránsitu murcianàs.
|
| - Làs fhavlàs andaluçàs i la su influyencia
|
| VASCUENCI
|
| Domiñu del vascuenci
|
| ORIENTI PENINSULAR
|
| Lhinguàs de l'orienti peninsular
|
| - Mapa lhingüísticu d'Aragón, ensin castillanu, iniciu sieglu XX.
|
| MAPÀS INTERAUTIVUS (EN DESSUSU)
|
| Alvertencia: Los caltiníus siguientis tan defasaus en cierta midida, pola falta d'atención a l'antigua web
|
| Mapa detalláu de làs fhavlàs de l'ucidenti peninsular; dessusáu polàs inessautitúis propiàs de los conceutus antigus d'Iventia. D'interés polàs informacionis sobri làs distintàs palràs asturianu-lhionesàs, cántabru-estremeñàs i castillanàs reflexaàs.
|
| Dialeutus de la Península ensín Castillanu; en dessusu pola falta de datus verdaderamenti relhevantis
|
| Passeyu lingüísticu polàs fhavlàs de l'ucidenti. Defasáu pola falta d'información dessauta sobri làs variedais cántabràs
|
| Los pueblus prerromanus de la Península Dimpués de recovir dellàs quexas al so respeutivi (sobri làs fronteràs realis qui van descubriéndossi), preferimus dexalu como defasáu a la espera dun mapa más essautu.
|
| Làs comarcàs i los cunceyhus de l'ucidenti peninsular. Ya tenemus datus por conceyhus i municipius, nun yê necessariu recurrir a referenciàs comarcalis.
|
|
| Mapas Istóricus
|
| HESTÓRICU-LINGÜÍSTIVUS
|
| Domiñu lhionés sigún Menéndez Pidal, solo Asturiàs i Lhión
|
| Variedais cántabras sigún Adriano García Lomas
|
| L'antigu Reinu de Lhión i rasgus lhionesis sigún Zamora Vicente
|
| La Reconquista d'Estremadura por castillanus i lhionesis
|
| HESTÓRICUS
|
| Antigüidá
|
| Pueblus prerromanus de la Península, s. III a.C.
|
| - Los Cántabrus, s. III a.C.
|
| - La Estremadura prerromana, s. III a.C.
|
| La conquista romana d'Iberia, s. III-I a.C.
|
| Divisionis alministrativàs de la Hispania romana temprana.
|
| - La Estremadura romana, s.II
|
| Alta Edá Medya
|
| Hispania tràs la cayida de l'Imperiu Romanu, s. V
|
| La Hispania de los visigous, s.VII
|
| El períodu árabi, s.IX
|
| - La Estremadura árabi, s.X
|
| Baxa Edá Medya
|
| La Reconquista d'España
|
| - La evolución del Reinu de Lhión
|
| - El Reinu de Lhión enantis de la su juñión cul de Castiella
|
| - El Reinu de Castiella enantis de la su juñión cul de Lhión
|
| - Órdinis religiosàs tempranàs n'Estremadura
|
| - La repoblación d'Estremadura
|
| Los reinus d'España nel sieglu XV
|
| Modernidá
|
| Làs regionis de la España moderna
|
| - Mapa d'Estremadura del sieglu XVIII
|
| Edá Contempuránia
|
| - L'aplicación del Fueru del Baylíu
|
|
